Bedrijven bundelen krachten in circulaire toepassing bodemas

Dit was het startpunt van een samenwerking tussen verschillende partijen in het vinden van een nuttige circulaire bestemming voor bodemas, rekening houdend met de aangescherpte wet- en regelgeving op dit gebied.

Op uitnodiging van het Deltalinqs Climate Program deden maar liefst dertien ketenpartijen mee aan de CIRCO Track. Een workshopprogramma voor ondernemers, waarin zij nieuwe businesskansen ontdekken, in een circulair designproces stappen en een visie kunnen ontwikkelen. In dit geval waren dat de volgende dertien bedrijven: het afval-energiebedrijf AVR, de verschillende bodemasopwerkers Boskalis Environmental, Mineralz, Heros Sluiskil, Blue Phoenix Group, de bouwbedrijven Van Gelder, Dura Vermeer en Heijmans, het Havenbedrijf Rotterdam, de recyclers Recycling Kombinatie REKO BV en Twee "R" Recycling Groep BV en de startups in circulaire productontwikkeling Spaak Circular Solutions en Waterweg.

Nuttig product
De uitdaging voor de betrokkenen is om een circulaire toepassing te ontdekken, waarin eindgebruikers de bodemas graag gebruiken. Sinds de aangescherpte wet- en regelgeving is er veel onderzoek gedaan naar potentiële verwerking van de minerale delen uit bodemas, met name als vervanger van grind in beton. Maar je kunt het ook vermalen en toepassen als vulstof in beton. Een derde optie is de minerale fractie toepassen in weg- en waterbouwkundige werken. Hiervoor moet de minerale fractie eerst worden schoongemaakt met gebruik van een wasinstallatie. In alle drie de toepassingsvormen fungeert de bodemas dus als vervanger van een primaire bouwstof als zand, grind, klei en ander vulmateriaal.

Circulaire verbetering
De eerste twee toepassingsopties, waarbij de bodemas in beton wordt gebruikt, zijn onderwerp van discussie binnen de betonbranche. Beton kent vele toepassingen, van stoeptegels tot heipalen in funderingen van flatgebouwen. De zorg bestaat dat bodemas de wapening van funderingstoepassingen zal aantasten, waardoor voor beton waar bodemas in toegepast is, de kwaliteit moeilijker te garanderen is. En als bodemas wel wordt toegepast in bijvoorbeeld stoeptegels, hoe garandeer je dan dat de bodemas na recycling van dat beton niet alsnog in een funderingstoepassing terechtkomt? Kortom, hoe vinden we een goede herbestemming voor bodemas, zonder dat eerder toegepaste bodemas via de hergebruiksfase de recyclingstroom van beton laat stagneren?

Die vraag stond centraal tijdens de CIRCO Track. De deelnemende bedrijven hebben eerst met elkaar gekeken hoe de keten er nu uitziet en waar ze kansen zien voor circulaire verbetering. Op basis daarvan kwamen drie onderwerpen naar voren die zij in drie groepen verder hebben uitgewerkt:

1. Kwaliteitsborging bodemas
2. Productinnovatie
3. Verantwoordelijkheid/eigenaarschap

Kwaliteitsborging bodemas
In de Green Deal bodemas zijn afspraken gemaakt over de minimale kwaliteitseisen waaraan bodemas moet voldoen. Maar het probleem zit ‘m in het vinden van een goede afzetmarkt, omdat er nog onvoldoende vertrouwen is in de kwaliteit van de bodemas. De groep heeft nagedacht over de kwaliteit van bodemas en of er manieren zijn om met de keten deze kwaliteit te verhogen. Het idee ontstond om aan het eind van de keten te starten, dus bij de toepasser van de bodemas. Welke kwaliteit wil de toepasser hebben? Van daaruit kun je terugredeneren: welke kwaliteit heeft de bodemasopwerker nodig van de afvalverbrander om aan de wens van de toepasser te kunnen voldoen? En wat moet de afvalverbrander daarvoor doen? Een tweede idee dat hieruit volgde, is dat je zou kunnen afspreken dat de toepasser een afnamegarantie geeft bij het behalen van de gewenste kwaliteit.

Productinnovatie
De groep rond productinnovatie richtte zich in eerste instantie op de al bestaande toepassingen. Waar wordt het al toegepast, waar zijn de goede ervaringen en wat kunnen we daarvan leren? De succesvolle bestaande toepassingen wil de groep gebruiken om meer bedrijven te overtuigen. Als het draagvlak eenmaal groot genoeg is, volgen er nieuwe innovatieve producten waar bodemas in zou kunnen worden toegepast.

Verantwoordelijkheid/eigenaarschap
De groep rond verantwoordelijkheid/eigenaarschap wil met een groep bedrijven én overheden een businessmodel vormgeven voor gedeeld eigenaarschap in de keten. Alle bedrijven in deze groep geloven zelf in hun product, in de noodzaak van het toepassen van deze secundaire bouwstof en in de kansen ervan voor meerdere gebruikscycli. De enige onzekerheid zit in de vraag of kwaliteitseisen die aan bodemas gesteld worden in de toekomst zullen worden aangescherpt. En hebben toepassers van de bodemas dan een probleem? Daar hebben we de overheid bij nodig. Door ook de overheid mede-eigenaar te maken van circulair gebruik van bodemas, willen de deelnemers werken aan een stabiele basis voor toepassers van bodemas. Voor nu en in de toekomst. Deze groep wil dit idee graag in samenspraak met Rijkswaterstaat verder uitwerken.

Circulaire route
De CIRCO Track vormde een startpunt van waaruit de samenwerking tussen de deelnemende bedrijven verder vorm kan krijgen. De partijen hopen met elkaar een goede circulaire route te creëren voor de minerale fracties uit bodemas.