Circulaire economie verdient prominente plek tijdens gemeenteraadsverkiezingen

Nederland heeft stevige circulaire ambities: in 2030 moet het gebruik van primaire grondstoffen gehalveerd zijn. Gemeenten spelen daarin een sleutelrol: zij bepalen hoe grondstoffenstromen lokaal worden ingericht en hergebruikt. Zeker in Rotterdam - met haar internationale haven, grote grondstofstromen, beperkte ruimte en grote druk op wonen en leefomgeving - is circulair beleid een essentiële bouwsteen voor een veerkrachtige stad.

Complexe uitdaging
Eline van Krimpen, projectleider Circulaire Economie bij Deltalinqs, is nauw betrokken bij de grondstoffentransitie in de haven. In haar bijdrage tijdens de expertsessie ging zij eerst in op de complexiteit van deze transitie en vervolgens op de rol die de gemeente kan innemen. “De urgentie is groot en er ligt een belangrijke taak voor de regionale overheden om de Rotterdamse haven te helpen de grondstoffentransitie mogelijk te maken. Omdat de haven meedoet op de wereldmarkt kan het soms lijken alsof de gemeente geen invloed kan uitoefenen op deze omvangrijke opgave. Dat is echter niet het geval. Er liggen tal van mogelijkheden om de transitie aan te jagen, bijvoorbeeld door specifieke aandacht te schenken aan het creëren van marktvraag naar producten met circulaire materialen. Dit kan bijvoorbeeld via inkoopprogramma’s en door in overheidsaanbestedingen eisen te stellen met betrekking tot duurzaam materiaal. Als gemeente zelf, maar ook als aandeelhouder van bijvoorbeeld RET, Stedin, Evides Waterbedrijf of Schiphol.” Tevens riep Eline de gemeente op zich sterker te profileren als trotse ambassadeur van de haven op regionaal en nationaal niveau. “Deel wat er al kan én gebeurt in de haven en noem in het verlengde hiervan wat er nodig is voor het stimuleren van de circulaire economie.”

Volop ontwikkelingen
De concrete voorbeelden die Eline in haar presentatie noemde resoneerden goed. Duidelijk werd dat alle deelnemers graag voortgang willen boeken op de ontwikkeling van de circulaire economie en zoekende zijn naar hun rol. “Het concrete overzicht van de circulaire projecten en de bedrijven die bezig zijn met de grondstoffentransitie viel goed, al is het onmogelijk is om zelfs maar bij benadering alle projecten in beeld te brengen. Het ontbreekt aan goede databronnen en veel bedrijven zijn terughoudend in het communiceren over hun projecten.” Ten aanzien van sommige initiatieven is het wel mogelijk een tipje van de sluier op te lichten, onder meer voor wat betreft de productie van biofuels en -chemicals. “De Rotterdamse haven is al het grootste biocluster van Europa en er staan meerdere nieuwe fabrieken op de planning, bijvoorbeeld voor de productie van duurzame kerosine. Verder zijn er meerdere bedrijven die investeren in batterijrecycling om stoffen als lithium te hergebruiken onder meer voor elektrische auto’s. Daarnaast is het belangrijk om te beseffen dat er al een hele hoop recyclingbedrijven zijn, bijvoorbeeld voor asfalt, metaal en plastics.” Naast deze voorbeelden wees Eline op een initiatief voor het lokaal ontmantelen van schepen. Daar staat tegenover dat lang niet alles rozengeur en maneschijn is. Zo verkeren fabrieken die plastic recyclen in zwaar weer en zijn er zelfs al enkele failliet gegaan. “Om die reden is de gemeente ook hard nodig om de transitie voor deze welwillende bedrijven mogelijk te maken”, gaf Eline aan. “Het oplossen van knelpunten in de vergunningverlening is daarin een aandachtspunt.”

Kritieke grondstoffen
Havenbedrijf Rotterdam sprak tijdens de bijeenkomst bij monde van programmanager Eva Verschoor over kritieke materialen. Dit zijn grondstoffen die cruciaal zijn voor allerlei technologieën, waaronder de hightech sector, maar waarvan de aanvoer onzeker is door politieke factoren en door de geografisch beperkte beschikbaarheid van reserves.  Voor het slagen van de energietransitie is een veelvoud aan volumes noodzakelijk. Alleen al om die reden verdient dit onderwerp volgens haar veel meer aandacht en het Havenbedrijf Rotterdam onderzoekt op dit moment haar rol hierin. Buiten kijf staat dat het belangrijk is dat er in of om de haven nog meer bedrijven komen die kritieke grondstoffen opslaan, recyclen of verwerken.

Via de twee andere sprekers kwam circulariteit in de stad en de bouw aan bod, denk aan onderwerpen als woningbouw, afvalmanagement en initiatieven zoals repair cafés en textielbakken.

Breder bijpraten
Juist nu politieke partijen werken aan hun gemeentelijke verkiezingsprogramma’s voor 2026 is dit hét moment om circulariteit een stevige plek te geven in lokaal beleid. Om alle aandachtspunten in de aanloop naar de gemeenteraadverkiezingen goed op het netvlies te krijgen, nodigde Eline beleidsmedewerkers, raadsleden en ondersteuners uit voor een bezoek aan Deltalinqs om verder bij te praten. “Niet alleen over verduurzaming en circulariteit, maar ook breder. Denk aan actuele onderwerpen als netcongestie, bereikbaarheid en criminaliteit. Er is genoeg om over door te spreken en zo handvatten te geven voor het schrijven van de verkiezingsprogramma’s. De gemeente heeft veel grotere invloed dan ze zelf denkt.”