Rotterdam als hub voor verduurzaming
Het CCS-project Porthos ontving onlangs ruim honderd miljoen euro subsidie van de EU. Heel recent ontvingen deelnemers ook een toezegging voor subsidie van het Rijk, tot maximaal twee miljard euro in vijftien jaar, vanuit de SDE++-regeling. Hiermee komen steeds meer seinen op groen voor daadwerkelijke uitvoering.
"Het project is onderdeel van een grootscheepse verandering van de haven van Rotterdam, die zo een hub voor verduurzaming wordt," stelt business manager Frans Jan Hellenthal van het Havenbedrijf Rotterdam.
Porthos staat voor Port of Rotterdam CO2 Transport Hub and Offshore Storage. Het is een initiatief van het Havenbedrijf Rotterdam, Gasunie en EBN. Het Porthos-project gaat grootscheeps CO2 afvangen bij de industrie en in lege gasvelden onder de Noordzee opslaan. "De techniek van CO2 afvangen is niet nieuw," zegt Hellenthal, "maar dit wordt wel de eerste keer dat het zo grootschalig wordt toegepast. En de tijd is er rijp voor. Het lijkt er ook op dat inmiddels de meeste mensen overtuigd zijn van de meerwaarde van CCS, als tijdelijke methode om relatief goedkoop en op korte termijn veel CO2 uit de atmosfeer te houden."
Nog niet rendabel
Kortweg is het model van Porthos dat de deelnemende fabrieken grote CO2-afvanginstallaties bouwen. Vervolgens wordt het afgevangen CO2 naar een centrale pijpleiding gebracht en van daaruit gaat het de zeebodem in, waar plek is voor jarenlange opslag van heel veel industriële uitstoot. Deelnemers betalen hiervoor een vergoeding aan Porthos. Alleen is het nu, met een CO2-emissieprijs van 50 euro per ton, nog niet rendabel, omdat de kosten voor transport en opslag van CO2 hoger zijn. De overheid subsidieert het project daarom. Als de CO2-emissieprijs verder stijgt – en dat is te verwachten – kan het project mogelijk zonder subsidie. Ook onderzoekt Porthos de mogelijkheden om zijn 'markt' uit te breiden naar onder andere Chemelot in Zuid-Limburg, het Duitse Ruhrgebied en de havens van Vlissingen, Gent en Antwerpen. Hopelijk zal deze schaalvergroting de kosten verder drukken.
Belangrijk voor H-vision
"Je kunt het dus zo zien," legt Frans Jan uit, "dat de fabrieken zelf verantwoordelijk zijn voor het afvangen en Porthos voor transport en opslag van CO2. Voor het aanleggen van de benodigde infrastructuur is de EU-subsidie aan Porthos toegekend en de bedrijven die willen deelnemen betalen met onder andere de SDE++-subsidie de bouw van hun afvanginstallaties."
Het al dan niet slagen van Porthos is van groot belang voor H-vision, het project waarin Deltalinqs samen met tien partners werkt aan verduurzaming van de industrie door de productie van waterstof. De waterstof van H-vision wordt voor 90% gemaakt uit raffinage restgassen, aangevuld met 10% aardgas. Bij de productie wordt de CO2 direct afgevangen en via Porthos opgeslagen.
CO2-Terminal
Naast de toevoer via pijpleidingen kun je CO2 ook prima per schip vervoeren. Daarom onderzoekt het Havenbedrijf Rotterdam de mogelijkheid om op de Maasvlakte een CO2-terminal te bouwen. Zo kunnen schepen CO2 via Porthos opslaan. "Op deze manier ontwikkelt Rotterdam zich meer en meer van een fossiele haven naar een hub voor verduurzamingsprojecten", zegt Frans Jan. "Je kunt wel stellen dat we in Rotterdam voorop lopen om snel de klimaatdoelen te halen tegen de laagste maatschappelijke kosten."