Uitvoeren isolatiescan verdient zich binnen het jaar terug
Elke maand zetten we een technologie of aanpak om energie te besparen in de schijnwerpers. In tijden van gebrek aan energie-infrastructuur en hoge energieprijzen is besparen immers nóg belangrijker geworden. Het kan zelfs netcongestie verminderen. Dit keer belichten we de meerwaarde van het regelmatig laten uitvoeren van een isolatiescan.
In de procesindustrie lag de focus bij leidingisolatie de afgelopen jaren met name op veiligheid, bijvoorbeeld bij het voorkomen van corrosie onder isolatie. Veel bedrijven hebben daar beleid op ontwikkeld. Vanuit zowel de energiebesparings- als onderzoeksplicht is dat onvoldoende. Dit roept in de praktijk steeds vaker vragen op: wat wordt er nu écht verwacht op het gebied van isolatie en energiebesparing? Het TIPCHECK-programma biedt hiertoe een nuttig hulpmiddel. Het programma voorziet de industrie van praktische tools en oplossingen om de CO₂-uitstoot te verminderen door isolatiesystemen te verbeteren.
Vanuit het wettelijk kader op het gebied van isolatie en energiebesparing geldt de plicht dat een bedrijf alle maatregelen uitvoeren die binnen vijf jaar kunnen worden terugverdiend. “Hiervoor geldt een informatieplicht voor kleinere bedrijven en een rapportageplicht voor de grotere”, weet Johan Sentjens. “Bedrijven met 250 medewerkers of meer hebben te maken met een Europese richtlijn, de EED. “Beide categorieën bedrijven hebben vaak moeite met het indienen van rapportages. Tijdens de recente bijeenkomst ‘Isolatie in de procesindustrie’ gaf ik samen met Sam Sierat uitleg over zowel het uitvoeren van een isolatiescan als het rapporteren hierover.” Sentjens is verbonden aan Temati, een toeleveringsleverancier op de isolatiemarkt, en Sierat werkt parttime voor de Omgevingsdienst West-Holland als toezichthouder energie en is daarnaast eigenaar van J&M Productions. Beiden zijn TIPCHECK-experts.
Sierat benadrukt dat het voldoen aan de energiebesparingsplicht een grote opgave is. “De wetgever vraagt om bij het onderzoek ook een isolatiescan toe te voegen en TIPCHECK, voluit de Technische Installatie Prestatiecheck, is hiervoor een geschikt hulpmiddel. Het is overigens niet de enige manier, de wetgever accepteert ook andere scans.”
Laaghangend fruit
De scan geeft een goed beeld van het energieverlies van installaties. Sentjens: “Veel onderdelen van een installatie zijn niet geïsoleerd. Het is heel aantrekkelijk om als eerste stap hierin te investeren, want de terugverdientijd is dan vaak slechts een half jaar. Daarom wordt dit wel het laaghangend fruit genoemd. Dat is de reden waarom we tijdens de bijeenkomt hebben benadrukt om, naast het scannen van de geïsoleerde delen waartoe men immers vanwege de wettelijk verplichting om corrosie onder isolatie aan te pakken al verplicht is, ook de niet-geïsoleerde delen van een installatie mee te nemen. Daar is de winst namelijk het groots en het gemakkelijkst om te pakken. Met behulp van TIPCHECK kun je hier op vrij eenvoudige manier mee beginnen. Het grote voordeel van deze methodiek voor handhavende instanties is dat de rapportages altijd hetzelfde eruit zien, welke energie-adviseurs de scan ook uitvoert.”
Sierat brengt naar voren dat TIPCHECK door de overheid specifiek is benoemd als isolatiescan die invulling geeft aan de wettelijke vereisten. “Een groot voordeel vergeleken met willekeurige isolatiescans.” Wettelijk moet een bedrijf de scan om de vier, vijf jaar uit te voeren. Sierat raadt bedrijven echter aan om dit vaker te doen. “Op die manier kun je je installaties in de loop der jaren voortdurend energie-efficiënter maken. Een fabriek is immers een levendig iets. Wat vandaag in orde is, hoeft dit morgen niet meer te zijn. Het heeft dus echt zin om regelmatig een scan te doen. Het kost weinig tijd en geld, terwijl juist niet-inspecteren duur is.”
Neutrale tool
TIPCHECK is een programma van de European Industrial Installation Foundation (EiiF), waar ook een opleiding van vijf dagen aan vastzit. “Pas als je die hebt gevolgd ben je TIPCHECK-expert”, aldus Sentjens. “Het unieke is dat het om onafhankelijke software gaat, het is dus een neutrale tool die productonafhankelijk is. In principe kan iedere energie-adviseur de check uitvoeren.” Vergeleken met de potentiële opbrengsten zijn de kosten van het laten uitvoeren van de scan verwaarloosbaar. “Veelal gaat het om een paar duizend euro”, aldus Sentjens.
Sluipmoordenaar
Sentjens wijst erop dat het bij grote bedrijven vaak gaat om honderden kilometers aan leidingen. “Het is voor hen een hele opgave om aan de rapportageplicht te voldoen, te meer daar ook corrosie onder isolatielagen een rol speelt. Al decennia wordt dit probleem de sluipmoordenaar in de industrie genoemd. Het betreft een verborgen gebrek dat tot grote ongelukken kan lijden, maar waar je moeilijk achter kunt komen. Daarom geldt de verplichting om dit probleem beheersbaar te maken en ook hiervoor kun je, naast het aantonen van energieverlies, met behulp van de isolatiescan de vingen op leggen.”
Gemakzucht
Beide experts zijn ervan overtuigd dat met behulp van de scan in de Rotterdamse haven nog veel energie is te besparen. Te meer omdat er volgens Sierat uit gewoonte hier nog te weinig aandacht voor is. “Om die reden zitten er dwangsommen aan te komen als stok achter de deur. Deze hoeft men niet te betalen indien men alsnog maatregelen neemt om aan de wettelijke verplichting te voldoen.”
“Soms kan dit dienen als wake-up call, iets wat bijna letterlijk gezegd werd door een deelnemer aan de bijeenkomst”, vult Sentjens aan. “Hij zei vrijwel letterlijk van geef ons maar een dikke vette boete, want anders lukt het me niet om hier voldoende aandacht voor te krijgen.” Het vermoeden is dat dit bij meer bedrijven speelt. “Ik signaleer een gemis aan intrinsieke motivatie om de scan uit te voeren. Isolatie is voor veel bedrijven toch iets waar men als laatste toe overgaat. Het is te vaak nog een sluitpost en heeft niet de aandacht die het verdient. Er moet echt nog een cultuurveranderingen plaatsvinden om op dit gebied verbeterslagen te maken.”