Alle hens aan dek om transitie naar circulair plastic te versnellen

In slechts twee maanden tijd is door de Plastictafel hard gewerkt aan de praktische oplossingen. Dit gebeurde in drie deeltafels – Norm &  Marktcreatie, Heffingen en EU-agenda & Flankerend Beleid. Rob Verhagen, voorzitter van de deeltafel Norm & Marktcreatie, vertelde met trots over het eindresultaat. “Ons rapport bevat een samenhangend pakket maatregelen dat Nederland koploper in Europa kan maken op het gebied van circulaire plastics. Er is niet één silver bullet, maar een breed scala aan acties die genomen moeten worden.”

Vertaalslag maken
Het doel van de bijeenkomst was om de Rotterdamse industrie én (overheids)stakeholders te informeren over de ontwikkelingen rondom circulaire plastics. “We organiseerden deze bijeenkomst om de concrete oplossingen van de Plastictafel te vertalen naar de Rotterdamse havenbedrijven en om perspectieven uit de keten te delen”, vertelt Eline van Krimpen, projectleider Circulaire Economie binnen het Deltalinqs Climate Program. Zij wees erop dat alle partijen hun rol moeten aanpassen. “Dit betekent direct ook iets voor de logistieke keten, die meer en anders moet gaan werken. In de circulaire economie wordt namelijk gewerkt met meer verschillende materiaalstromen en moeten de reststromen ook weer terug in de keten gebracht worden, wat extra logistieke bewegingen betekent.”

Maatregelenpakket
Rob Verhagen, voorzitter van NRK (Federatie Nederlandse Rubber– en Kunststofindustrie), nam de aanwezigen mee in de hoofdlijnen van het rapport. “De voorgestelde maatregelen creëren vraag naar circulaire plastics, verlagen de kosten voor de duurzame keten, versterken de investeringsbereidheid in de keten en genereren nieuwe investeringsmiddelen”, aldus Verhagen. De kern van het maatregelenpakket ligt in het stimuleren van de vraag naar circulair plastic. Een combinatie van prikkels moet zorgen voor een solide markt. Het bedrijf Verpact speelt een sleutelrol in de borging van de inzet van de betrokken bedrijven en ketenpartners, onder meer door het ontwikkelen van een circulair innovatieprogramma, matchmaking tussen vraag en aanbod en het opzetten van een circulaire plastic bank – een platform waarop producenten en verwerkers elkaar kunnen vinden.

Circulaire hefboom
Om structureel financiële middelen te genereren, introduceert de Plastictafel de circulaire hefboom, een voor diverse producten gefaseerd in te voeren afdracht. De inkomsten gaan naar een circulair transitiefonds gericht op het verlagen van operationele kosten voor koplopers en het versterken van circulaire ketens. Bij volledige invoering bestrijkt deze maatregel bijna 50% van de nationale plasticconsumptie.

Alternatief voor de plasticheffing moeilijk
Een plasticheffing ondermijnt volgens het rapport de investeringsnoodzaak en -bereidheid en verzwakt de keten. Een knelpunt daarbij is dat de Plastictafel weliswaar een aantal alternatieven heeft onderzocht, maar geen hiervan op breed draagvlak kon rekenen. Het is aan de politiek om hiervoor een oplossing te vinden die zowel de concurrentiepositie van bedrijven in de circulaire plasticketen perspectief geeft als investeringen in innovatie aanjaagt.

Markstimulering
“Van groot belang is het opschalen van een markt voor circulaire plastics”, aldus Eline. “De vraag is wie hiervoor aan zet is. Ligt de ‘sleutel’ bijvoorbeeld bij de grondstofproducenten, bij de overheid, bij de consument of bij de maakindustrie?” Daarbij komen volgens Eline tal van vragen om de hoek kijken. “Dat er veranderingen aankomen is duidelijk, maar welke routes zich hier voor lenen en wie daarin welke rol pakt, is nog niet duidelijk. Gelukkig heeft de Plastictafel hier in haar eindrapport al wel een concrete start mee gemaakt.”

Praten mét bedrijven
Tijdens het ‘in gesprek’-deel van de bijeenkomst werd vanuit vijf plekken in de keten hun bedrijfs- én sectorperspectief gedeeld op de door de Plastictafel voorgestelde maatregelen. Dit werd gedaan door een chemisch recycler (Xycle), een bedrijf in de basischemie (Shell), een intermediate chemiebedrijf (Shin-Etsu), een verpakkingsbedrijf (OPAKCGROUP) en een tankopslagbedrijf (Advario). “Vanuit verschillende perspectieven keken vertegenwoordigers van deze bedrijven naar zowel de kansen als de knelpunten in de opschaling van de keten”, aldus Eline. “Een goede invalshoek, want door te praten mét de bedrijven komt naar voren waar zij in de praktijk mee worstelen. Niet voor niets lieten de deelnemers weten het heel waardevol te vinden om op deze manier hetzelfde vraagstuk vanuit verschillende kanten te belichten. Daardoor wordt niet alleen de overlap snel duidelijk, maar ook de uitdagingen die specifiek zijn per schakel.” Voor de gehele keten geldt dat het essentieel is dat er bereidheid moet zijn om meer te betalen voor circulaire producten. “Dit laatste blijkt de echte bottleneck, zelfs bij bereidheid van de overheid. Hetzelfde geldt voor de dumping van producten uit landen buiten de EU, een urgent probleem voor alle industriebedrijven in de Rotterdamse haven.”

Uit het gesprek kwam naar voren dat er kansen liggen in het koppelen van vraag en aanbod. Positief was volgens Eline verder dat vertegenwoordigers vanuit zowel de industrie als de overheid bij de bijeenkomst aanwezig waren. “Deze mix zorgde tijdens de afsluitende borrel voor veel onderlinge discussie en uitwisseling van contacten. Belangrijk, want alleen met vereende krachten kan Nederland zich in Europa daadwerkelijk ontwikkelen tot koploper op het gebied van circulair plastics. Alle hens aan dek dus!”

Meer weten? Download het eindrapport van de Plastictafel.