De wereld van duurzaam transport komt in beweging

Bij zijn aantreden als ambassadeur van de pijler duurzame logistiek van het Deltalinqs Climate Program liet Luijten al weten dat de inzet van hernieuwbare waterstof een geweldig doel is om de wereld van morgen schoner en leefbaarder te maken. Hij staat nog steeds vierkant achter zijn woorden en prijst zich gelukkig dat er steeds meer op dit gebied gebeurt in het Rotterdamse havengebied. “Zowel voor vervoer over de weg als over water neemt de belangstelling voor de overstap op duurzaam transport toe.”

Eerste stappen
In zijn rol als ambassadeur heeft Luijten veel aspecten van duurzaam transport bespreekbaar weten te maken. Dit geldt in de eerste plaats voor het opschalen van waterstof voor vervoer over de weg. “Vooral het project HyTrucks, waarin onder meer medeoprichter Havenbedrijf Rotterdam participeert, heeft hieraan bijgedragen. De ambitie is om in Zuidwest Nederland in 2030 circa 1.500 vrachtwagens op waterstof op de weg te krijgen, waarvan de helft in het groot Rotterdamse havengebied. We hebben onder meer bereikt dat hiervoor regelgeving is gekomen. Via het organiseren van bijeenkomsten met vertegenwoordigers van verladers, vervoerders en beleidsmakers is bovendien de samenwerking binnen de keten bevorderd. Thema’s waren onder meer de voor- en nadelen van waterstof- versus batterijtrucks, waarbij men tevens in de gelegenheid werd gesteld om proefritten te maken. Verder zijn de eerste waterstoftankstations in het havengebied ontwikkeld. Ook is er flink gelobbyd voor meer actie op het gebied van beleid en subsidies voor het bevorderen van duurzaam transport. Allemaal belangrijke eerste stappen om de markt warm te maken voor duurzame transportmiddelen.”

Voor het vervoer over water zijn eveneens positieve ontwikkelingen te melden. “Neem de opkomst van de elektrische chartervaart dankzij de realisatie van walstroom. Jammer is wel dat de techniek aan boord van veel schepen nog niet volledig doorontwikkeld is om door te kunnen pakken. Ook de netcongestie zorgt voor vertraging.” Ten aanzien van het emissievrij maken van de binnen- en kustvaartschepen zijn de laatste jaren eveneens positieve stappen gezet. “Inmiddels varen onder de naam Future Proof Shipping de eerste emissievrije schepen op schone waterstof vanuit de Maasvlakte naar België en binnenkort naar Duisburg.” Van belang in dit verband is tevens het project RH2INE om een emissievrije transportcorridor langs de Rijn te realiseren. “Doel is om de Rijnroute te voorzien van herbevoorradingspunten voor waterstof zodat de scheepvaart op de rivier volledig zero-emissie kan worden.” Meerdere leveranciers van waterstof werken hieraan mee. “Dit is alleen maar goed, want daarmee krijg je standaardisatie en bevorder je de onderlinge concurrentie. Als je een transitie inzet kun je dat niet alleen, dat moet met vereende krachten. Alleen dan maximaliseer je de kans op succes!”

Hobbels op de weg
Ondanks deze initiatieven gaat het in de ogen van Luijten allemaal veel te langzaam. Dit komt onder meer door de afwachtende houding aan de vraagkant. “Lange tijd was er nog te weinig vertrouwen in de techniek voor brandstofcellen voor vrachtauto’s. Onzekerheid over de beleidskoers hielp natuurlijk niet mee aan het creëren van een stabiel klimaat voor duurzaam transport. Neem de onduidelijkheid met betrekking tot de kilometerheffing en zero emission zones in steden. Uiteindelijk is dit laatste gelukkig doorgevoerd, want deze zones kunnen een belangrijke versneller worden om technieken voor duurzaam transport marktrijp te maken.” Ook de zich voortslepende discussie over de invoering van de CO2-heffing op diesel zorgt voor vertraging. “Dit is juist van belang om tanken op waterstof in verhouding betaalbaar te krijgen.” Een tijdelijke subsidieregeling kan waterstof de impuls geven die hard nodig is om te komen tot investeringsbeslissingen voor de eerste ondernemers die durf tonen. “Hier werd vlak voor de val van het kabinet over gesproken en dit is gelukkig nog niet van tafel. Ik hoop dat het nieuwe kabinet hier snel werk van maakt. Die subsidieregelingen zijn, naast het stimuleren van investeringsbesluiten, ook nodig op het niveau van operationele kosten totdat we schaalgrootte hebben bereikt en waterstof een competitieve energiedrager wordt.”

Voor waterstof ziet Luijten overigens met name kansen op het gebied van intensief wegtransport en voor hoge vermogens. “Voor wagens die korte afstanden rijden, is een batterij te prefereren. Energetisch is dat het beste. Anders ligt het bij zware voertuigen in de haven die veel energie gebruiken zoals - naast zware vrachtwagens - terminaltrekkers en containerkranen. Waterstof kan dan een aantrekkelijke optie zijn, niet in de laatste plaats om het elektriciteitsnetwerk zo optimaal mogelijk te benutten. Laden en lossen vindt merendeels overdag plaats, dus op momenten dat er niet altijd voldoende netcapaciteit is. Hierdoor wordt de laadtijd langer en dit verhoogt bovendien de kosten voor de chauffeurs.” Voor transport over de weg geldt min of meer hetzelfde. “Met een volle waterstoftank heeft een moderne truck een actieradius van 800 tot 1000 kilometer. Dus met name bij intensieve toepassingen zie ik, zolang er nog geen netwerk van waterstoftankstations is, veel perspectief.”

Klein beginnen
Hoewel Luijten de mogelijkheden van duurzaam transport hoog inschat, pleit hij ervoor om klein te beginnen. “Je moet de lat niet te hoog leggen door té groot te dromen. Begin met partijen die hun nek durven uit te steken. Denk aan de aanschaf van enkele waterstoftrucks door een bedrijf dat met honderden wagens rijdt. Daarmee help je de verduurzaming van de transportsector vooruit. Om dezelfde reden moeten we letten op welk soort vracht de nu nog hogere kosten van waterstof kan dragen. Voor dure modemerken is dit nu al geen sta-in-de-weg en hetzelfde geldt voor fabrikanten van frisdranken en water in kleine flesjes. Per flesje bedraagt de meerprijs dan circa 2 cent, een bedrag dat te overzien is. Ik zie steeds meer bedrijven die een dergelijke optie overwegen en het aandurven.”

Geen gelopen race
Luijten benadrukt tot slot dat Deltalinqs ook een belangrijke rol speelt om het animo om te investeren in duurzaam transport te vergroten. “Naast de lobby richting Den Haag en Brussel is het van belang om partijen bij elkaar te brengen. Juist door het onder de aandacht brengen van goede voorbeelden raken bedrijven geïnspireerd om zelf tot actie over te gaan. Daarmee krijg je de zaak op gang en raak je uit de wachtmodus.” Om die reden raadt hij zijn opvolger aan er met veel energie in te gaan. “Het is namelijk geen gelopen race. Er is veel duwen en trekken voor nodig om de ontwikkeling van duurzaam transport de goede kant op te krijgen. Het is een weg van lange adem. Als we in de keten positief samenwerken, kunnen we er een groot succes van maken en de wereld verbeteren.”