Wethouder Robert Simons: “Bal voor een duurzame én concurrerende haven ligt al op de stip”

De inzet is een vrijwel volledige duurzame haven medio 2050. De lat ligt dus hoog en er liggen flink wat hobbels op de weg naar het einddoel. “Het grappige is dat er veel wordt gesproken over geld. Dat is juist niet het probleem. Veel bedrijven willen best investeren in bijvoorbeeld nieuwe duurzaamheidsconcepten als biofuels en waterstof. Alleen ontbreekt het aan stikstofruimte om hiervoor de palen de grond in te slaan. Dit probleem houdt ontwikkelingen die we allemaal willen  tegen en begint meer en meer te knellen. En is eenmaal een natuurvergunning verleend, dan wacht vaak het volgende probleem, namelijk aansluiting op het stroomnet van een nieuwe installatie. Met uitzondering voor bedrijven op de Tweede Maasvlakte is het meer en meer puzzelen om dat voor elkaar te krijgen.”

Een ander zorgpunt is dat de stroomprijs voor bedrijven in de haven veel hoger is dan die van hun concurrenten elders in Europa. Zorgelijk in dit verband vindt Simons dat circa 80% van de hoofdkantoren van de havenbedrijven in het buitenland is gevestigd. “Een trend die bovendien de afgelopen jaren is toegenomen. Daardoor is de emotionele band van deze concerns met de Rotterdamse haven minder dan voorheen.”

Roomser dan de paus
Er is dus werk aan de winkel om de actuele problemen voor de bedrijven in de haven op te lossen. “Daarvoor is met name politieke wil en besluitvaardigheid nodig in Den Haag. Ik hoop daarom op vrijstellingsregelingen of crisismaatregelen om de groene ambities te laten landen. De bedrijven staan er klaar voor en hebben het geld om hierin te investeren. Vergeet ook niet dat de meeste Europese landen opereren vanuit de geest van hun wet- en regelgeving, zeg maar het doel ervan, en niet naar de letter zoals wij in Nederland veelal doen. We hoeven echt niet altijd Roomser dan de paus te zijn, want die houding resulteert in onnodige verslechtering van ons vestigingsklimaat. Om dezelfde reden moeten we stoppen met extra nationale wetgeving op wat Europa ons land al oplegt. Laten we vooral zorgen voor een gelijk speelveld in de EU zodat de uitgangspositie voor bedrijven op hoofdlijnen gelijk is.”

Pluspunten tellen nog steeds
Zorgpunten genoeg dus, maar voor Simons geen reden om het hoofd te laten hangen. “Vergeet niet dat onze haven nog steeds een goed uitgangspunt heeft. Neem de open toegang tot zee zonder sluizen en de uitstekende verbindingen met het achterland. Vergeet ook niet dat vergeleken met het buitenland het raffinageproces in de Rotterdamse haven al erg efficiënt is.” Mede hierdoor ziet de wethouder voldoende kansen om de energietransitie tot een succes te maken. “Bij veel havenbedrijven is de wil hiervoor aanwezig, we hebben een goed functionerend havenbedrijf en tal van partners, waaronder brancheorganisatie Deltalinqs. Ook de internationale contacten worden goed onderhouden. En in het buitenland is de Rotterdamse haven nog steeds voor velen een aansprekend voorbeeld op het gebied van effectiviteit en efficiency. Positief vind ik verder dat - met name aan de randen van de haven - steeds meer initiatieven van start-ups ontstaan die laten zien hoe je op kleinere schaal kunt verduurzamen. Bijvoorbeeld met betrekking tot brandstofcellen en waterstofinnovaties.”

Kruisbestuiving
Het Deltalinqs Cimate Program helpt volgens Simons eveneens om bedrijven in beweging te krijgen. Inspirerend vindt hij bijvoorbeeld de halfjaarlijkse bijeenkomsten waar mensen van allerlei bedrijven samen komen om ideeën uit te wisselen. “Daardoor ontstaat een soort kruisbestuiving, heel nuttig. Met dit initiatief biedt Deltalinqs een waardevol podium aan alle betrokkenen bij de energietransitie om stappen te zetten.” Tijdens de laatste bijeenkomst in juni ontvingen wethouder Simons en gedeputeerde Weverling het Bidbook Rotterdam. “Dit document bundelt alle kansen van de Rotterdamse haven en schetst de mogelijkheden om hier met elkaar invulling aan geven. Dit waardevolle initiatief, het betreft een coproductie van provincie, gemeente, havenbedrijf, Rotterdam Partners, NFIA en Deltalinqs, geeft richting. Het lijkt me goed om over een jaar te kijken wat ermee is gebeurd.”

Enthousiasmeren en integreren
In zijn rol als wethouder probeert Simons havenbedrijven te enthousiasmeren om vaart te zetten achter hun verduurzamingsplannen. “Mooi vind ik dat verduurzaming, anders dan zo’n tien, vijftien jaar geleden, serieus wordt genomen. Ondernemers zien dat er echt wat moet gebeuren en willen hiervoor de mouwen opstropen. Deltalinqs biedt hen een waardevol podium en versterkt de onderlinge chemie om samen met overheden de volgende stappen te zetten.” Een punt dat om succes te boeken meer en meer aandacht vraagt is het meenemen van de inwoners van zijn stad. “Te meer daar de afstand tussen haven en woonbebouwing steeds kleiner wordt. Neem alleen al de vele woontorens die de afgelopen 25 jaar pal aan het havengebied zijn gebouwd. Die inwoners van mijn stad willen niet geconfronteerd worden met herrie en stank. Het integreren van wonen, werken en recreëren wint ook om die reden aan belang.”

Succeservaringen
Simons heeft inmiddels drie jaar ervaring als havenwethouder. Het eerste wat hem in deze rol opviel was dat vrijwel iedereen steen en been klaagde over de ingewikkeldheid van de energietransitie. “Onzin vond ik. Neem walstroom, één van de eerste onderwerpen die ik oppakte. Voor mij was dit geen nieuw onderwerp, want eerder heb ik gewerkt als eerste stuurman op de grote vaart.  Door die ervaring wist ik dat ieder schip al decennialang bij onderhoud in een droogdok overgaat op walstroom. Ik vond daarom dat we op dit punt achterliepen en heb de aanleg van walstroom een boost kunnen geven. Dat ging zelfs zo snel dat de eerste faciliteiten op dit gebied voor de binnenvaart alweer aan vervanging toe zijn, ook omdat de technische ontwikkelingen steeds sneller gaan. Deze ontwikkeling is zowel voor de verduurzaming van de haven belangrijk als om de overlast qua geluid en uitstoot voor de omwonenden te beperken.”

Een ander onderwerp waar de wethouder met succes energie in heeft gestopt is het steviger maken van de relatie tussen haven en stad Rotterdam. “De samenwerking is sterk verbeterd.” Trots is Simons op het feit dat hij samen met zijn collega-wethouder Chantal Zeegers als eerste heeft gepleit voor de aanleg van de Derde Maasvlakte. “In eerste instantie heerste daar best koudwatervrees over. Samen zijn wij de founding father & mother van dit plan dat inmiddels meer en meer wordt omarmd. Gedeputeerde Weverling gaf hier tijdens de juni-bijeenkomst van Deltalinqs een mooie naam aan: Groen Energiek Rotterdams Schiereiland. De afkorting hiervan, GERS, is een typisch Rotterdamse uitdrukking voor het woord gaaf. Prachtig!” 

Den Haag
De resultaten op het landelijk politieke gebied van de energietransitie wil Simons niet ongenoemd laten. “Mede op ons aandringen gaf het kabinet groen licht aan het aanleggen van de Delta Rhine Corridor voor de transport van waterstof naar het achterland. Ook is het kabinet ons tegemoet gekomen met het project voor de opslag van CO2 onder de Noordzeebodem en is de extra heffing op CO2-uitstoot uitgesteld. Eerder dit jaar is de plastictaks al afgeschaft. Verder zit er met het oog op het oplossen van de netcongestie schot in het verkorten van de procedures voor het aanleggen van transformatorstations en leidingen. Ook heeft dit jaar voor het eerst sinds lange tijd in de Tweede Kamer weer een plenair debat plaatsgevonden over het belang van de Rotterdamse haven voor ons land. Kortom, de relaties met Den Haag zijn beter geworden en dat maakt het straks ook gemakkelijker om tijdens de kabinetsformatie onze stem te laten horen.” Van belang in dit verband vindt hij vooral dat er duidelijkheid op lange termijn komt. “Als een bedrijf besluit om een miljard in verduurzaming te investeren, doet het dit niet voor een paar jaar. Doordat er zoveel onduidelijk is, nemen steeds meer investeerders een afwachtende houding aan.”

Hoopvol
Simons roept alle betrokkenen op om zich met hart en ziel in te zetten voor een duurzame en concurrerende haven in 2050. “Die twee doelen horen bij elkaar. Als onze haven straks op het wereldtoneel niet voldoende concurrerend is, heb je immers nauwelijks meer iets aan het feit dat de duurzaamheidsambities zijn behaald.” Zelf is hij hoopvol. “De bal ligt op de stip. Het voorwerk is gedaan, we hoeven ‘m alleen nog maar in het doel te trappen. Aan deze wethouder zal het niet liggen.”