Netbeheerders, Havenbedrijf Rotterdam en Deltalinqs roepen op tot gezamenlijke aanpak netcongestie
Alleen als netbeheerders en alle betrokken partijen in de regio samenwerken aan het bestrijden van netcongestie ontstaat er de komende jaren ruimte op het elektriciteitsnet voor nieuwe aansluitingen. Dat is een van de conclusies uit het congestieonderzoek in de Rotterdamse haven, dat netbeheerder TenneT afgelopen jaar heeft uitgevoerd. De samenwerking zal zich richten op sneller bouwen, programmeren en het vergroten van het flexibel vermogen.
In het webinar ‘Aanpak netcongestie’ van netbeheerders TenneT, Stedin, ondernemersvereniging Deltalinqs en het Havenbedrijf Rotterdam op 7 november, legden de betrokken partijen hun kaarten op tafel. Wat is de werkelijke omvang van het tekort aan netcapaciteit – netcongestie - in de Rotterdams haven? Wat zijn de oorzaken? Wanneer geeft uitbreiding van het stoomnet weer ruimte en welke aanpak en maatregelen kunnen helpen om in de tussentijd toch netcapaciteit vrij te maken voor extra elektriciteitstransport?
Aanleiding
TenneT kondigde op 17 november 2022 transportschaarste aan in de haven. Ze startte daarop een congestieonderzoek om in kaart te brengen wanneer en waar zich knelpunten in het elektriciteitsnet voordoen. “De belangrijkste vraag is: zijn er partijen die op piekmomenten minder elektriciteit kunnen afnemen, zodat we in totaal meer klanten op het net kunnen aansluiten”, vertelt Robert Kuik, associate director energy system planning bij TenneT. Tot nu toe bleef het aantal bedrijven dat flexibiliteit kan leveren beperkt tot 23 – 19 aansluitingen bij Stedin en 4 aansluitingen bij TenneT. Deze bedrijven zijn goed voor 185 MW flexibiliteit, maar daarvan is 150 MW ongeschikt om de knelpunten in het net weg te nemen, omdat ze op verkeerde locaties liggen. De overblijvende 35 MW gaat richting contracten die voor 17 november 2022 werden gesloten.
Haven elektrificeert sneller
TenneT en Stedin zien dat de industrie in de Rotterdamse haven sneller elektrificeert. De benodigde netcapaciteit die gepand was voor 2030, werd in 2022 al volledig gebruikt. Dat hadden de netbeheerders niet voorzien. “Er zijn legitieme redenen voor versnelling”, stelt Kuik. “De hogere gasprijzen door de oorlog in Oekraïne zijn een goede motivatie om geen gas meer te gebruiken. En waterstof is voor de industrie nog onvoldoende beschikbaar. Daardoor ontstaat er veel vraag naar elektriciteit.”
Netbeheerders zijn volop in de weer om netcapaciteit bij de bouwen. Stedin en TenneT investeren in de Rotterdamse haven samen zeker 1 miljard euro. Voor elektriciteit moet het net naar 2030 in capaciteit verdubbelen. “In de verdere toekomst is er vijfmaal de huidige capaciteit nodig om aan alle vraag te voldoen. Dat bijbouwen duurt jaren”, vertelt Martin Martens, regiodirecteur Zeeland en het Haven Industrie Complex Rotterdam bij Stedin. Martens doet daarom nogmaals een oproep aan bedrijven die toch flexibel elektriciteit kunnen afnemen om zich te melden. Alleen met die inzet zijn in de tussentijd nog nieuwe aansluitingen mogelijk.
Hoge prioriteit
“Geen prettige boodschap, dat realiseren we ons terdege”, zo reageert Maarten Nelis op de congestie in de haven. Nelis is plaatsvervangend directeur Verduurzaming Industrie bij het Ministerie van EZK. “Wij zijn bezorgd dat bedrijven nu niet kunnen uitbreiden, nieuwe bedrijven zich niet kunnen vestigen”, aldus Nelis. De activiteiten van het Landelijk Actieplan Netcongestie (LAN) krijgen dus ook op het ministerie hoge prioriteit. Nelis lichtte tijdens het webinar de ‘onorthodoxe maatregelen’ toe om sneller meer netcapaciteit beschikbaar te maken, die minister Jetten voor Klimaat en Energie in oktober aan de Tweede Kamer presenteerde. Snellere procedures voor vergunningen, grond beschikbaar maken, maar mogelijk ook het verplichten van spitsmijden, flextenders en het stimuleren van energiehubs – alle mogelijkheden passeerden in het webinar de revue.
Gezamenlijke aanpak
Dichter bij huis zet ook de Energy Board Haven Industrieel Complex Rotterdam stappen om de situatie te verbeteren. Dat doet de board door middel van drie sporen: sneller bouwen, programmeren en het vergroten van flexibel vermogen. Bij programmeren gaat het om het delen van plannen voor de toekomst, zodat ook na 2030 de groei van het net blijft aansluiten bij de ambities van bedrijven. Voor het vergroten van de flexibele capaciteit heeft de energy board een ‘New Energy Taskforce’ ingericht, een team mensen van het Havenbedrijf Rotterdam en van de netbeheerders, die gericht per knelpunt onderzoeken welke aanpak kan helpen. Jeroen Steens, director commercial delivery van het Havenbedrijf Rotterdam: “Bedrijven kunnen daar terecht als ze flex over hebben, maar niet weten hoe dat ingezet kan worden. We kunnen ook helpen in kaart te brengen welke flexibiliteit er is in de omgeving en hoe we die echt kunnen benutten.” Deze taskforce is vanaf kwartaal 1 volgend jaar operationeel; op dit moment worden hiervoor de eerste medewerkers geworven.
Sneller, sneller, sneller!
“De tekorten die we nu zien, lossen we niet op door even snel een pleister te plakken, dat weten we maar al te goed”, zegt Victor van der Chijs, voorzitter van Deltalinqs. “Rotterdam is de energiehoofdstad van Europa en de grote productiebedrijven kunnen niet zomaar hun productie een paar uur lager laten draaien. Dus bouwen, bouwen, bouwen beantwoord ik graag met sneller, sneller, sneller. Ik denk dat we met alle maatregelen die in het webinar besproken zijn de juiste stappen zetten, maar we weten niet of het genoeg is.”
Webinar terugkijken? Klik hier.