Hydrogen to be: de toekomst van wereldwijde waterstofhandel

"Een belangrijke conclusie uit dit onderzoek is dat geopolitieke stabiliteit van groot belang is voor de energiezekerheid", zegt Igno Notermans. Hij is onderzoeker bij DRIFT, een toonaangevend onderzoeksinstituut binnen het veld van duurzaamheidstransities. "We zullen qua groene waterstof niet gauw zelfvoorzienend zijn in Nederland en het zal ook niet vanzelf naar ons toekomen. Daarom is het belangrijk te onderzoeken welke factoren een rol spelen in de toekomst van de wereldwijde handelsstromen en toeleveringsketens van groene waterstof."

Geopolitieke verhoudingen
"In het onderzoek hebben we ons gericht op mogelijke situaties op het wereldtoneel", vervolgt Igno. "Daarbij komen vragen aan de orde als; zal het Westen of het Oosten dominanter zijn? Wie gaan er samenwerken? Hoe ontwikkelt het klimaat zich? Hoe stabiel blijft de Europese Unie? Want de grootste onzekerheden in de toekomst van groene waterstof liggen niet in de techniek, maar in de geopolitieke verhoudingen. De bedrijven en de politiek hebben tot nu toe vooral gefocust op kosten: waar kun je goedkoop groene waterstof produceren en hoe kun je het enigszins voordelig importeren? Wij zetten daarnaast dat je ook moet nadenken over de geopolitieke en maatschappelijke aspecten van deze ontwikkeling. Een bekend voorbeeld is China, dat in Afrika volop infrastructuur aanlegt en daarmee tegelijkertijd heel veel politieke invloed verwerft. Je moet dus niet alleen naar de economische factor kijken."

Aanbevelingen
Vanwege de coronacrisis, de inval in Oekraïne en de energiecrisis, is alsmaar duidelijker geworden hoe belangrijk geopolitiek is in de energievoorziening en hoe zorgelijk het is om afhankelijk te zijn van één handelsketen. Maar hoe ga je nu om met al die onzekerheden? Dat heeft DRIFT samen met onderzoekers van CIEP, Erasmus UPT en de TU Delft uitgezocht. "In het rapport onderscheiden we verschillende toekomstscenario’s en geven een aantal aanbevelingen", zegt Igno. De belangrijkste aanbevelingen uit het rapport zijn:

• Investeren in binnenlandse en/of regionale elektriciteits- en waterstofproductie is een no-brainer, energiezekerheid is namelijk van groot belang maar niet vanzelfsprekend.
• Zorg voor diversiteit in toeleveranciers, energiebronnen en vormen van toevoer. Dat verkleint de invloed van verstoringen in de wereldmarkt.
• Zorg ook voor keuzemogelijkheden en multifunctionaliteit. Als havens, overslagterreinen, opslag, infrastructuur en installaties voor verschillende vormen van brandstof en energie te gebruiken zijn, verkleint dat de risico’s.
• Daarnaast is het verstandig om te zorgen voor een strategische energiereserve, maar ook voor voldoende pijpleidingen en installaties die niet de hele tijd optimaal in gebruik zijn, zodat je snel kunt omschakelen.
• Zet nog harder in op circulariteit. Dit kan door het aantrekken van nieuwe ondernemingen en aanbieders van diensten, en door co-investeringen in haveninfrastructuur die nodig zijn voor het transport en de opslag van materialen, moleculen en energie in het cluster.
• Daarnaast biedt het H2ToBe-onderzoek nog drie andere scenario specifieke strategieën. De resultaten uit dit onderzoek laten zien hoe belangrijk het is om een gevarieerde toegang tot energie te verzekeren en benadrukt enkele investeringsadviezen die we vandaag kunnen nemen om de energiezekerheid te vergroten om de klimaatdoelstellingen te behalen.

Partners in het onderzoek
Een aantal belangrijke spelers in de toekomstige waterstofhandel van Rotterdam (BP, Deltalinqs, gemeente Rotterdam, Shell, VARO Energy en Vopak) hebben hun kennis en ervaring ingebracht om het onderzoek te valideren. Partners in dit onderzoek zijn kennishub SmartPort, het Resilient Delta initiative (een convergence programma van Erasmus universiteit, TU Delft en Erasmus MC), het Havenbedrijf Rotterdam en de provincie Zuid-Holland.

Deltalinqs helpt
In de haven zijn de grotere bedrijven al volop bezig met hun voorbereidingen op de verschillende mogelijkheden in groene waterstof. Maar er zijn ook tal van kleinere bedrijven, die met dezelfde onzekerheden te maken hebben. Hoe kunnen ook zij daarin de juiste keuzes maken? Igno: "Belangrijk is om na te denken over jouw eigen langetermijnperspectief. Kijk naar waar je toegevoegde waarde zit. Onderzoek of je misschien wel kan inspelen op een of meer van de verschillende opties. En vooral: doe het samen. Deltalinqs is daar een heel goede partij in. Met hun hulp kan de industrie samen kijken naar wat ze nodig heeft, niet alleen van de (rijks)overheid op geopolitiek vlak, maar ook wat betreft maatschappelijke stabiliteit, kaders, en natuurlijk ook zaken als techniek en investeringen. Daarom waren we ook erg blij met de betrokkenheid van Deltalinqs en zijn leden. We hebben dit onderzoek niet vanuit de ivoren toren gedaan, maar echt samen met de bedrijven en andere stakeholders."

Meer informatie
Meer informatie over dit onderzoek? Download het rapport en/of de managementsamenvatting hier.