Meer collectieve actie nodig om energie- en grondstoffentransitie verder te brengen

Rode draad in de bijeenkomst was dat de leden en partners van het DCP in het afgelopen jaar echt tot actie zijn overgegaan, maar dat nog meer samenwerking nodig is. "We hebben al veel bereikt en daarop mogen we trots zijn. Maar we zijn nog lang niet klaar en is er nog genoeg werk aan de winkel, dus kom op, jongens!", zo vatte Karen de Lathouder, CEO van bp, het samen. De systeemverandering die de energie- en grondstoffentransitie met zich meebrengt vraagt om collectief denken en nog meer samenwerking, stelde Deltalinqs-voorzitter Victor van der Chijs vast. Want al deze vraagstukken zijn nauw met elkaar verweven. "Zeker ook op het belangrijke thema van de arbeidsmarkt is het zaak om niet als individueel bedrijf te denken, maar als collectief. Bijvoorbeeld door personeel onderling uit te wisselen." Die collectieve actie beaamde ook Jeannette Baljeu (gedeputeerde provincie Zuid-Holland). Baljeu vroeg daarnaast om meer aandacht voor energiebesparing en het breder communiceren van de successen in de energietransitie door de bedrijven zelf. Dat is goed voor het imago, en dat is ook weer bepalend in het aantrekken van nieuwe werknemers.

Human Capital Coalition Energietransitie (HCCE)
Ook wethouder Robert Simons benadrukte de noodzaak tot samenwerking op het gebied van het arbeidsmarktvraagstuk en haalde daarbij de oprichting van de Human Capital Coalition Energietransitie (HCCE) aan. In dit initiatief, dat in januari officieel wordt opgericht, werken de gemeente, Deltalinqs, Havenbedrijf Rotterdam, het Techniek College Rotterdam en het STC samen aan een passend arbeidsaanbod voor nu en in de toekomst. Daarnaast constateerde de wethouder dat de bedrijven de juiste mindset hebben, maar dat de omgeving niet altijd in de goede stand staat (denk aan de vertraging van het Porthos-project door het schrappen van de bouwvrijstelling via een rechtszaak). Hij riep de aanwezigen op vooral door te gaan met het werken aan concrete resultaten.

Grondstoffenstudie
De deelnemers aan de bijeenkomst kregen ook een 'sneak preview' van een kersverse grondstoffenstudie, uitgevoerd door Deltalinqs en Power2X met ondersteuning van Havenbedrijf Rotterdam en de provincie Zuid-Holland. In deze studie is gekeken naar de huidige producten en productieprocessen in de Rotterdams haven en de impact van de nieuwe grondstoffenmix op ruimte, elektriciteit- en warmtebehoefte, grondstofbeschikbaarheid en waterstofbehoefte. Klik hier voor de whitepaper.

Nieuwe LOC’s
Vervolgens werden de nieuwe LOC’s (Letters of Cooperation) gepresenteerd. Dit zijn afspraken waarin de organisaties aangeven hoe zij voortgang gaan boeken in de energie- en grondstoffentransitie. Samengevat zijn er vier samenwerkingsafspraken (LOC’s): Systeemverandering, Duurzaam transport, Duurzame energie en Duurzame grondstoffen.

LOC 1: Systeemverandering
Voorwaarde voor een succesvolle systeemverandering is inzicht in en beheer van data over het toekomstige energiesysteem. De Energiemix-studie die in de periode 2019 - 2021 is uitgevoerd geeft hiervoor belangrijke inzichten. Deze data blijven wij continu updaten en vastleggen in het safehouse voor energiedata, dat wij met onze partners in 2022 hebben opgericht. Parallel vindt kennisuitwisseling hierover plaats met infrastructuurpartijen, met als doel betere planbaarheid van investeringen. We werken daarnaast via het Versnellingshuis aan een systeemverandering. Het Versnellingshuis is een samenwerkingsverband dat zich richt op de versnelde opstart van nieuwe projecten die bijdragen aan de energie- en grondstoffentransitie. Ook zetten we ons in voor het vergroten van het arbeidsaanbod ten behoeve van de energie- en grondstoffentransitie.

De ambassadeurs voor LOC 1 zijn: David Peters (Stedin) en Nico van Dooren (Havenbedrijf Rotterdam).

LOC 2: Duurzaam transport
Om de ontwikkeling van duurzaam transport de impuls te geven die nodig is, werken we aan de ontwikkeling van de vraag en de vereenvoudiging van de aanbodzijde. De ambitie is om Rotterdam te ontwikkelen tot proeftuin voor zero-emissie-transport door concrete pilots uit te zetten bij de terminals in het HIC. Veel milieu- en klimaatwinst is te behalen bij de verduurzaming van zwaar goederentransport over water en over de weg. Een voorbeeld is het project RH2INE. Dit richt zich op een nul-emissie-transportcorridor, door het ontwikkelen van de juiste voorwaarden en infrastructuur voor het gebruik van waterstof voor binnenvaart, weg- en railtransport. Het DCP werkt daarnaast onder meer met partners aan de realisatie van een waterstoftankstation voor de varende dienstverleners. En het DCP helpt terminals vraaggestuurd bij het realiseren van walstroom.

De ambassadeurs van LOC 2 zijn: Jan Overdevest (Waalhaven Groep) en Diederick Luijten (AirLiquide).

LOC 3: Duurzame energie
Het DCP ziet elektrificatie en waterstof als zeer kansrijke alternatieven voor fossiele energie en daarmee kansrijke opties voor CO₂-reductie. Een uitdaging rond hernieuwbare energie is het omgaan met wisselende energie-opwek. Industriële processen kunnen hierop mogelijk inspelen door aanpassing van hun elektriciteitsverbruik en eventuele elektriciteitsoverschotten kunnen worden omgezet in waterstof. Zo kunnen de bedrijven in het Rotterdamse havengebied samen als het ware de functie van een megabatterij vervullen. Waterstof kan daarnaast ingezet worden bij behoeften aan hoge temperaturen en zwaar transport. Bovendien vormt het een belangrijke bouwsteen voor alternatieve grondstoffen in de circulaire economie. De ambitie is dat Rotterdam zich ontwikkelt tot een Europese hub waar we waterstof maken, gebruiken en verhandelen.

Een belangrijk vliegwiel voor de transitie naar duurzame energie is het Fieldlab Industrial Electrification (FLIE). Dit is dé plek waar de industrie kennis kan opdoen over de potentie van elektrificatie en power-to-chemicals, nieuwe technologie kan testen en gereed kan maken voor implementatie. In 2023 gaan de eerste FLIE-pilots van start.

De ambassadeurs van LOC 3 zijn: Karen de Lathouder (BP) en René Peters (TNO)

LOC 4: Duurzame grondstoffen
Nederland wil in 2050 100 procent circulair zijn (50 procent in 2030). De grondstoffentransitie is belangrijk, omdat grondstoffen schaars zijn en de winning ervan vaak milieubelastend is. De bedrijven in het Rotterdamse havengebied produceren een breed scala aan (basis)producten en verduurzaming hiervan betekent een grote stap in de grondstoffentransitie. De eerste stappen richting nieuwe grondstoffen zijn gezet en er zitten diverse projecten in de pijplijn, zoals de productie van biobrandstoffen en -grondstoffen en recycling van plastics. Om de grondstoffentransitie succesvol op te schalen is er een gebiedsvisie nodig. Het DCP werkt momenteel met zijn achterban aan een uitvoeringsgerichte visie op de grondstoffentransitie die in 2023 gereed zal zijn. Parallel werken we aan het vormen van coalities, zoals een groene-methanol-coalitie. Daarnaast starten we in 2023, in samenwerking met SmartPort, tenminste één onderzoek ten behoeve van de grondstoffentransitie in het HIC.

De ambassadeurs van LOC 4 zijn: Bart Leenders (Neste) en Arend Jan Zeeuw (Huntsman).